Sarıveliler Tarihçesi
Sarıveliler’in adı önceleri Başdere iken daha sonraları Sarıveliler olarak anılmaya başlanmıştır.Bizim ulaşabildiğimiz Sarıveliler adıyla en eski kayıt1840’larda hazırlanmış olan Temettuat defterindedir.Ancak bugün bile Başdere adı vadinin tamamınaverilen bir isimdir. Belediye olmadan önceki durumlaen az altı köyü (Sarıveliler, Küçükkarapınar, Turcalar,Ortaköy, Mençek, Adiller) içine alır. Sarıveliler, 1518tarihli tapu-tahrir defterinde mevcut olan isimlerincelendiği zaman ilginç bir durum ortaya çıkmaktadır.Buna göre 14 tane veli isimli şahıs kaydedilmiştir.Bundan daha da ilginci bu şahıslardan birinin adıSalih oğlu Sarıveli’dir
Sarıveliler, ilk olarak Başdere adıyla bilinen vadiyeyerleşen Türkmen oymakları tarafından kurulmuştur.1344/h.745 tarihli Karaman Bey’in torunu MahmutBey’in oğlu Musa Bey’in Ermenek’te inşa ettirdiğiTol Medrese (Musa Bey Medresesi)’nin vakıfkayıtlarından köyün 1300’lü yıllarda mevcut olduğuanlaşılmaktadır.
Sarıveliler’in ekinlik arazisi içinde erken Bizansdönemine ait Tepe yerleşim yeri bulunmakta[2],ancak bugünkü Sarıveliler'in kuruluşu veyerleşmesiyle alakası bulunmamaktadır. NitekimSarıveliler’in şehir yerleşim alanı içerisinde bugünekadar Türk yerleşmesi öncesi bir yapıyarastlanmamıştır. Bu da Sarıveliler’in ilk olarakTürkmen unsurlar tarafından kurulduğunugöstermektedir.
Sarıveliler, Anadolu Selçuklu sultanı AlaeddinKeykubad’ın bölgeyi fethinden sonra Türkmenlertarafından Başdere adıyla iskan edilmiş, bilahareKaramanoğullarının yönetimine geçmiş, onların dayıkılmasından sonra Osmanlı idaresine girmiştir.
Osmanlı döneminde kurulan Karamanbeylerbeyliğine bağlı İçel sancağı Ermenek kazasınabağlanmıştır. İçel sancağı, Kıbrıs’ın fethinden sonrakurulan Kıbrıs beylerbeyliğine, daha sonra tekrarKaraman beylerbeyliğine tabi olmuştur. Tanzimatsonrasında ise Adana vilayetine, daha sonra daKonya’ya bağlanmıştır. Günümüzde Sarıveliler ilçesiolarak Karaman’a vilayetine bağlıdır.
Tapu tahrir kayıtlarında Başdere köyü olarak geçenSarıveliler’in 1518 yılında 87 hane, 20 bekâr ve 6muaf olmak üzere toplam 485 kişilik bir nüfusa sahipolduğu görülmektedir. 1555 yılında 75 hane, 40bekâr, 4 muaf olmak üzere toplam 435, 1584 yılında ise, 260 hane, 262 bekâr, 12muaf olmak üzere toplam 1622 nüfus yaşamaktadır.
1840’larda tutulan temettuat kayıtlarında Sarıveliler’in Nevahi-i Ermenek kazasınatabi 79 haneli bir köy olduğu anlaşılmaktadır[4].Tahmini nüfusu ise 395 kişidir. Nüfustaki bu düşüşünçevrede kurulan köylerden kaynaklandığıvarsayılmaktadır. 2007 sayımlarına göre iseSarıveliler ilçe merkezinin nüfusu 4750 civarındadır.Bu, nüfus sayımı esnasında orada bulunup da başkahiçbir yerde kaydı bulunmayanlardır. YoksaSarıveliler’den olup da dışarıda ikamet edenlerinsayısı nüfusun en az beş misli olduğu tahminedilmektedir.
1500’lü yılların başlarında tutulduğu tahmin edilenTapu-Tahrir defteri kayıtlarındaki bilgilerden, Başdereköyünün öşür gelirinin yarısı Musa BeyMedresesi[5]’nin 745 tarihli vakfiyesine göre, bu medreseye vakfedildiği anlaşılmaktadır[6]. Öşür gelirinin diğer yarısını isetimarlı sipahi tasarruf etmektedir.
Osmanlı dönemi ve sonrasında Ermenek İlçesinebağlı bir köy konumunda olan Sarıveliler, 1967yılında Turcalar ve K.Karapınar köyleri ile birleşerekkasaba olmuştur. 27 Mayıs 1990 tarihinde 3644 sayılı yasa ile Karaman vilayetine bağlı ilçe olduğuaçıklanmış, 30 Ağustos 1991 tarihinde ilçekaymakamının göreve başlaması ile ilçelik statüsükazanmıştır.
